برآورد میزان فرسایش و رسوبگذاری با استفاده از روش سزیم-137: مطالعه موردی(حوزه آبخیز ریمله-لرستان)

Authors

  • افشین شعبانی دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی دانشگاه تهران
  • صالح آرخی استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه گلستان
  • منوچهر کلهر کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان
Abstract:

تخمین میزان فرسایش خاک و بار رسوب در حوزه­های آبخیز از جمله مهم­ترین اطلاعاتی هستند که برای عملیات حفاظت خاک و آب مورد استفاده قرار می­گیرند. به دلیل مشکلات و محدودیت­های موجود در روش­ها و مدل­های برآورد فرسایش خاک و رسوب، استفاده از روشی که بتواند با کم­ترین هزینه و صرف وقت، با دقت بالا و به سهولت میزان فرسایش و رسوبرا برآورد کند، بسیار مهم به نظر می­رسد. هدف از تحقیق حاضر برآورد فرسایش و رسوب در اراضی تپه ماهوره­ با قابلیت مرتع است که به علت افزایش روز افزون جمعیت و دست­یابی به غذای بیش­تر تحت کشت قرار گرفته­اند و نیز بررسی توانایی سزیم- 137 در برآورد فرسایش و رسوب در اراضی کشاورزی پایین دست آن می­باشد. در این مطالعه، با استفاده از سزیم- 137 در حوزه آبخیز ریمله که در آن تبدیل گسترده کاربری­ها رایج است فرسایش خاک برآورد گردید. به کمک عکس­های هوایی با مقیاس  و نقشه توپوگرافی در مجموع 17 ترانسکت روی اراضی شامل 11 ترانسکت روی اراضی تپه ماهوری (از نوع مرکب با شیب 5 تا 50 درصد) و 6 ترانسکت در دشت­های دامنه­ای (از نوع یکنواخت با شیب 2- 8 درصد) مشخص شد و نمونه­برداری خاک و مطالعه خصوصیات سطحی در آنها به­عمل آمد. هم­چنین در شیب­های مرکب (شامل بالای شیب، شانه شیب، شیب برگشتی، پای شیب و پنجه شیب) و یک­نواخت (شامل قسمت­های فوقانی، میانی، تحتانی) بسته به طول شیب بین 2 تا 7  نمونه برای برداشت نمونه خاک سطحی (27- 0 سانتی­متری) حفر گردید و سزیم- 137 آن­ها توسط دستگاه اسپکترومتر اشعه گاما اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که میزان متوسط فرسایش خاک در موقعیت­های شیب مرکب بالای تپه، شانه شیب، و شیب برگشتی به­ترتیب 74/31، 28/66 و77/46 و در موقعیت­های شیب یکنواخت به­ترتیب 60/78، 47/54 و 54/79 تن در هکتار در سال است. میزان رسوب­گذاری در مناطق غیر فرسایشی (پنجه شیب) 27/64 تن در هکتار در سال و در موقعیت پای شیب انباشت خاک غالب تر از فرسایش خاک بود. به­طور کلی می­توان نتیجه گرفت به­ کار­گیری روش اندازه­گیری سزیم-137 می­تواند به­عنوان یک روش سریع و با دقت مناسب برای برآورد فرسایش و رسوب به­کار گرفته شود.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

برآورد فرسایش و رسوب در حوزه آبخیز زیارت، گرگان با استفاده از سزیم 137

بوم‌سازگان جنگل‌های هیرکانی به‌عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های جانوری و گیاهی در دهه‌های اخیر مورد تغییر کاربری غیراصولی و درنتیجه تخریب شدید واقع‌شده است. استفاده از رادیونوکلوئید ریزشی، به‌خصوص عنصر سزیم137 یکی از روش‌های قابل‌اعتماد در تعیین فرسایش خاک است. هدف از این پژوهش، برآورد نرخ فرسایش خاک در ارتفاعات جنگل‌های هیرکانی با استفاده از عنصر رادیواکتیو سزیم 137 در حوزه آبخیز زیارت است. به این م...

full text

کاربرد روش سزیم-137 به‌منظور برآورد فرسایش و رسوب در خاک‌های حوزه آبخیز طاسران کبودرآهنگ

سزیم-137یک رادیو نوکلویید مصنوعی با تشعشع گاما و نیمه عمر 30.17 سال است که به‌عنوان محصول جانبی ناشی از آزمایش‌های هسته‌ای دهه‌های گذشته، تولید و در استراتوسفر رها شده است. این ماده بعدها به تروپوسفر منتقل شده و به‌همراه نزولات جوی به سطح زمین رسیده است. میزان سزیم-137 خاک رابطه‌ای مستقیم و مثبت با شکل توزیع و میزان نزولات جوی دارد. پس از 40 سال که از اولین کاربرد سزیم-137 سپری شده، امروزه این ...

full text

مقایسه دو روش سزیم 137- و مدل جهانی تلفات خاک (usle) به منظور برآورد فرسایش و رسوب در حوزه آبخیز ریمله (لرستان)

با توجه به اهمیت فرسایش در کاهش حاصلخیزی خاکهای کشور تا کنون مطالعات فراوانی در زمینه این پدیده مخرب انجام گرفته، تا اینکه آگاهی از مقدار و سرعت فرسایش بدست آورنده، به دلیل مشکلات و محدودیت های موجود در روشها و مدلهای برآورد فرسایش خاک و رسوب ، اندیشه استفاده از روشی که بتواند با کمترین مطالعات ، با دقت بالا به سهولت میزان فرسایش و رسوب را برآورد کنند. تا اینکه اولین بار توسط تامورا و روکوفسکی ...

15 صفحه اول

استفاده از رادیونوکلوئید سزیم-137 در تخمین فرسایش خاک های حوزه آبخیز شصت-کلاته استان گلستان

سابقه و هدف: فرسایش خاک جدی‌ترین و غیر قابل برگشت‌ترین تهدید برای توسعه پایدار در هر منطقه است. رادیوسزیم در اثر انجام آزمایشات هسته‌ای دهه های گذشته تولید و وارد استراتوسفر شده است و سپس همراه نزولات جوی به سطح زمین رسیده است. اهمیت این رادیونوکلئید در مطالعات فرسایش خاک به دلیل جذب آن توسط بخش رس خاک است به نحوی که به سختی قابل تبادل می‌باشد. مواد و روشها: به منظور بررسی امکان استفاده از عنص...

full text

کاربرد روش سزیم-137 به منظور برآورد فرسایش و رسوب در خاک های حوزه آبخیز طاسران کبودرآهنگ

سزیم-137یک رادیو نوکلویید مصنوعی با تشعشع گاما و نیمه عمر 30.17 سال است که به عنوان محصول جانبی ناشی از آزمایش های هسته ای دهه های گذشته، تولید و در استراتوسفر رها شده است. این ماده بعدها به تروپوسفر منتقل شده و به همراه نزولات جوی به سطح زمین رسیده است. میزان سزیم-137 خاک رابطه ای مستقیم و مثبت با شکل توزیع و میزان نزولات جوی دارد. پس از 40 سال که از اولین کاربرد سزیم-137 سپری شده، امروزه این ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 35  issue 2

pages  37- 54

publication date 2013-02-19

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023